Përmbajtja:

     Parathënie…………..…………………………………………… .……….3

1.  HYRJE..........................................................................................… ………4

 

2. POZITA GJEOGRAFIKE E KOMUNËS SË TEARCËS.........................8

 

3. VEÇORITË FIZIKO-GJEOGRAFIKE...............................................….10

3.1.Relievi…………….........................................................................……….10

3.2.Klima....…...........................................................................……..………..10

3.3.Veçoritë Hidrografike..........................................................……………..12

3.4.Bota bimore dhe shtazore......................................... ...............………….13

 

4. PËRHAPJA HAPSINORE E VENDBANIMEVE.......................……….15

 

5.VEÇORITË DEMOGRAFIKE TË POPULLSISË...………..……..……18   

5.1.Autoktonia dhe prejardhja e popullsisë.......................................………18

5.2.Lëvizja e numrit të popullsisë...................................................………….19

5.3.Lëvizja natyrore e popullsisë………….. ................. ....................………26

5.4.Nataliteti (lindshmëri)…...……………………………………………….26

5.5.Mortaliteti (vdekshmëria) ..................................................……………...28

5.6.Shtimi Natyror ....................................................................……………...29

 

6. NUMRI DHE STRUKTURA E POPULLSISË..............................……...31

6.1Numri dhe struktura familjare…………………......................................31

6.2.Struktura e popullsisë sipas gjinisë.........................................…………...33

6.3.Struktura e popullsisë sipas moshës...............................................……..35

6.4.Struktura kombëtare…………………………  ……………….………...36

6.5.Struktura arsimore dhe kualifikuese……………………………...…….41

6.6.Struktura ekonomike dhe punësimi…………………………...………...44

 

7. MIGRIMET E POPULLSISË..........................................……… …… ….47

7.1.Migrimet e Përhershme......................................................……………...48

7.1. a)Migrimet e mbrendshme………………………………………….…..48

7.1. b)Migrimet e jashtme……………………………………………….. .....49

7.2.Migrimet e Përkohshme..........................................................……… ….50

7.2. a)Migrimet vjetore…………………………………………………..…..50

7.2. b)Migrimet mujore-sezonale………………………………………...….51     

7 .2. c)Migrimet ditore…………………………………………………….…51

 

8. ZHVILLIMI PERSPEKTIV……………………………………..….53

 

9.LITERATURA…………………………………………………………..57

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PARATHËNIE

 

Duke menduar se do të jap një kontribut me këtë punim diplome u përcaktova për një studim në fushën e demografisë duke pasur parasysh rëndësinë e shkencës së demografisë dhe problemet demografike që i kemi prezent gjithkund si popull shqiptarë do të trajtoj “Veçoritë demografike të Komunës së Tearcës”.

Pasi jetoj në këtë rreth mendoj se me këtë temë do të ndihmoj rrethin tim, veten time dhe se do të jap një kontribut për katedrën gjeografisë në Universitetin e Tetovës duke e pajisur bibliotekën e kësaj katedre, me këtë teme për t’ju ndihmuar edhe studentëve të cilët vinë pas nesh, dhe gjithë atyre që u intereson kjo temë.

Për këtë falenderoj të gjithë duke filluar prej prindërve të mi, falenderoj shumë mentorin tim të nderuar Prof. Mr. Fauzi Skenderi i cili ishte i palodhëshëm duke më udhëhequr në punimin e kësaj teme, gjithashtu falenderoj shumë shokët e mi të cilët më ndihmuan rreth kësaj teme. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. HYRJE

 

Territori i Komunës së Tearcës është i banuar qysh në kohën antike, këto troje kanë qenë të banuara nga paraardhësit e popullit shqiptarë Ilirët, në këto anë ku shtrihet edhe Komuna e Tearcës kanë jetuar disa fise Ilire mund të përmendim fisin Penest të cilët për herë të parë përmenden në vitet 170-169 p.e.r.si qendra kryesore kishin qytetet Uskana-Kërçova dhe Oeneu-Tetova e sotme1.

Banorët e këtyre trojeve prej fillimit të banimit të kësaj ane, gjegjësisht Komunës së Tearcës kaluan nëpër të gjitha periudhat dhe sundimet e perandorive dhe fuqive të ndryshme. Në fillim fiset Ilire të këtij territori (Komuna e Tearcës) përfshihet nga sundimi i Perandorisë Romake, në atë kohë popullsia e kësaj ane mer besimin krishter. Më vonë me ardhjen dhe sundimin e Perandorisë Osmane shek. XIV, popullsia dalngadalë kalon në besimin islam që është edhe në ditët e sotme2.

Gjatë sundimit të Perandorisë Osmane Komuna e Tearcës i takonte Vilajetit të Kosovës.  Përderisa ka qenë nën sundimin e perendorive të ndryshme kuptohet që ka pasur edhe mjaft luftëra, që janë bërë ndërmjet pushtuesve dhe popullatës vendase ku ka patur humbje mjaft të mëdha në njerëz, luftërat janë bërë për tu çliruar nga sunduesit. Pas luftërave të fundit që ndodhën me Perandorinë Osmane në vitin 1913 u mbajt  konferenca e Londrës, sipas kufijve politik që u vendosën në atë kohë të cilët nuk përputheshin me kufijtë etnik, Komuna e Tearcës në përbërje të Komunës urbane të Tetovës ngelën nën sundimin e SKS. Ushtria sërbe në këtë kohë ushtroi dhunë të egër ku vrau dhe masakroi shumë banorë të cilët ishin shqiptarë të kësaj Komune.

Lufta e Dytë Botërore (1941-1945) e përfshiu edhe Komunën e Tearcës ku në atë kohë përbëhej prej më shumë vendbanimeve (fshatrave), gjatë kësaj lufte këto vendbanime u ndanë në dy pjesë, në atë lindore dhe perëndimore, këto i ndante kufiri i vendosur në fshatin Nepreshten të kësaj Komune3. Fshatrat e pjesës perendimore ngelën nën sundimin Italian, kurse ato të pjesës lindore ku përfshiheshin më shumë fshatra ngelën nën sundimin Bullgar. Po ashtu edhe gjatë kësaj periudhe popullata shqiptare e Komunës së Tearcës ishte në shënjestër të terrorit të ushtrisë Bullgare të cilët vranë, masakruan, dhe plaçkitën popullatën vendase të këtyre anëve, si argument mund të përmendim vrasjen e Sulejman Nuhiut dhe Zulqufli Qazimit nga fsh.Përshefcë4.

Më vonë në vitin 1944, disa banorë të kësaj komune u masakruan në fabrikën e duhanit  (Monopoli) në Tetovë, në vitin 1945 ushtria serbe pushkatoi përnjëherë te shkolla e fshatit Tearcë 7 banorë shqiptarë të këtij fshati. Të gjithë këto vrasje që iu bëheshin popullatës shqitare, gjithmonë kanë qenë të ndihmuara por edhe të nxitura nga sllavomaqedonasit të cilët jetonin në këto vendbanime. Pas mbarimit të Luftës së Dytë Botërore 1945 me formimin e shtetit të Jugosllavisë me ndarjet territoriale që bëhen në atë kohë, Komuna e Tearcës si komunë rrurale në përbërje të rrethit të komunës urbane të Tetovës, përfshin në vete një territor shumë më të gjërë edhe ate fshatrat si vijojn: Jazhincë, Rogaçevë, Starasellë, Bellovisht, Vratnicë, Orashë, Orashë e Poshtme, Odri, Parca, Dobroshti, Nerashti, Gllogja, Përshefca, Jelloshniku, Tearca, Sllatina, Brezna, Leshka, Nepreshteni, Otunja, Setole, Shemshovë, Ozormishti, Rataja, Rotincë,

Tudenca, Siriçina, Prelubishti, Zhillca, Podbregi, Kopanica, Jegunovca, me seli në fshatin Tearcë5. Kjo ndarje administrative  ka zgjatur deri në vitin 1964 ku pastaj i kthehet juridikisht Komunës së Tetovës, si edhe shumë rrethe tjera rurale të kësaj ane. Tani këto fshatra përfshihen nëpër tre komuna të ndryshme.

Më vonë në vitin 1990 ndodhi shkatërimi i ish RSFJ-së,R.e Maqedonisë formohet shtet i pavarur si IRJM (FYROM). Në tetor të vitit 1996 Kuvendi i RM-së miratoi ligjin për ndarjen territoriale të Republikës. Sipas kësaj ndarje u formuan 123 komuna në mesin e tyre gjendet edhe Komuna e Tearcës, si komunë rurale. Kjo dhe komunat tjera si: Komuna e Xhepçishtit, Zhelinës,  Kamjanit, Bogovinës, Bërvenicës, Shipkovicës, Jegunovcës dhe Vratnicës si qendër komunale urbane e kanë Tetovën. Këto komuna bëjnë pjesë në Pollogun e Poshtëm. Me këtë ndarje Komuna e Tearcës përfshinë 13 fshatra (vendbanime) dhe ka një sipërfaqe prej 136.9 km² dhe popullsi prej 22454 banorë, që përbën 1.11 % të popullsisë së përgjithshme të R.M-së 2022547, dendësia mesatare arin 164.0 ban\km² (2002). Selia e komunës gjendet në fshatin me të njejtin emër. Pasi tani e kemi këtë ndarje administrative të komunës, punimi iu kushtohet këtyre venbanimve për të cilët do të pasqyrohen veçoritë fiziko-gjeografike dhe veçoritë demografike në mënyrë më të zgjeruar. Gjithashtu edhe kjo periudhë prej pavarsimit të R M-së e këndej, ka qenë me ngjarje të rëndësishme për rajonin dhe Komunën e Tearcës, e cila me fillimin e luftës në Kosovë mes UÇK-së (Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës) dhe gjithë forcave të armatosura serbe në vitin 1998 ka luajtur një rol shumë të rëndësishën në gjitha aspektet edhe në strehimin e shumë shqiptarëve nga Kosova të cilët ishin viktimë e fushtës së gjërë të spastrimit etnik, e cila u urdhërua nga ish dikatori serb Sllobodan Millosheviq.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. POZITA GJEOGRAFIKE E KOMUNËS SË TEARCËS

 

Komuna e Tearcës shtrihet në pjesën veriperëndimore të R. Maqedonisë, territori i saj përfshin sipërfaqe të fushëgropës së Pollogut dhe të malit Sharr. Ka drejtim të shtrirjes LP-VJ, territori ka karakter ultësinoro-kodrinoro-malorë, sipas ndarjes territoriale të fushëgropës së Pollogut. Komuna e Tearcës bën pjesë në territorin e Pollogut të Poshtëm ku gjithsejt gjenden 10 komuna.

Komuna e Tearcës në këtë pozitë gjeografike kufizohet me këto komuna: Nga ana lindore me Komunën e Vratnicës, nga jugu me Komunën e Jegunovcës, nga perendimi me Komunën e Xhepçishtit, nga ana veriore kufiri shtrihet me Kosovën ku përbën edhe kufirin shtetërorë të Maqedonisë dhe Kosovës.

Në suaza të këtyre kufijve Komuna e Tearcës përfshin një sipërfaqe prej 136.9 km.² që zen 0.53 % prej territorit të përgjithshëm të R M-së 25 713 km ². Llogaritet në komunat mesatare të vendit. Nëpër këtë komunë kalon rruga kryesore magjistralja Tetovë-Ferizaj e cila nëpërmes vendkalimit kufitarë Jazhincë e lidh Maqedoninë me Kosovën, është rruga e vetme e cila nëpërmes malit Sharr na lidh me Kosovën, kjo rrugë gjithashtu lidh Komunën e Tearcës me Komunat tjera dhe vendbanimet e të njejtës komunë në mes veti.

Magjistralja Tetovë-Ferizaj ka rëndësi të madhe për këtë rajon të R.M-së dhe bën që Komuna e Tearcës të ketë një pozitë të favorshme gjeografike-komunikative, pozita e këtillë bazohet edhe në shumë faktorë tjerë si: Përfshirja e një pjese të mirë të sipërfaqes së masivit të Sharrit dhe fushëgropës së Pollogut.Sipas pozitës gjeografike që ka, komuna është mirë e organizuar dhe nuk ballafaqohet me probleme, veç atyre socio-ekonomike që ballafaqohen banorët e kësaj komune si dhe në përgjithësi në rajon.

 

 

Harta 1. Harta e Komunës së Tearcës.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                              

 

 

 

 

 

 

 

3. VEÇORITE  FIZIKO-GJEOGRAFIKE

3.1.Relievi

Në Komunën e Tearcës dallohen format e relievit ultësinorë, kodrinorë dhe malorë, ka të përfaqsuara edhe forma tjera të relievit si: lugina lumore, rafshnalta etj. Një pjesë bukur të madhe të territorit zë mali Sharr me format e larmishme të tij (rafshnalta, male të ulta, të mesme dhe të larta) dhe me shpatet e larta, maja më e lartë e Sharrit që gjendet në Komunën e Tearcës është “Çaushica“ 2 640 m mbi nivelin e detit. Gjithashtu pjesa tjetër e relievit përfaqësohet nga format fushore të fushëgropës së Pollogut të poshtëm, e cila është formuar në kohën më të hershme gjeologjike nga lëvizjet tektonike ulëse, kur dhe është formuar depresioni i Pollogut.  

Mund të konstatohet se relievi i Komunës së Tearcës nga aspekti hipsometrik dhe orografik është i ndrishueshëm, sepse ka forma të ndryshme të relievit dhe sipërfaqe ultësinorë, kodrinorë dhe malorë.

3. 2. Klima

Si mungesë e rrjetit të stacioneve meteorologjike, për klimën e Komunës së Tearcës duhet mbështetur në rajon më të gjërë gjeografik, në këtë pjesë të R M_së mbizotrojnë dy tipa klimatik: Tipi i klimës së mesme kontinentale dhe klima malore në viset me lartësi mbidetare mbi 1000 m.

Për territorin e Komunës së Tearcës duhet të mbështetemi në tipin klimatik të fushëgropës së Pollogut, me ndryshim në viset e larta të Sharrit mbi 1000 m lartësi mbidetare ku mbizotron klima malore.

Në viset e banuara dhe ku janë të përhapura tokat punuese mbizotëron klima e fushëgropës së Pollogut, vlerat mesatare vjetore të temperaturës së ajrit këtu janë 11.3^oC. Muaji më i nxehtë është korriku me tem. mesatare mujore 22. 4^oC, ndërsa muaji më i ftohtë është janari me tem. mesatare mujore -1.2^oC. Temperaturat ekstreme më të larta arrinë deri në 46^oC, ndërsa ato më të ultat arinë deri në –27^oC që do të thotë se amplituda e tem. është shumë e madhe (73^oC) që i përgjigjet klimës kontinentale. Element tjetër i rëndësishëm për veçoritë klimatike në rajon janë reshjet atmosferike, në Pollog mesatarisht në vit bien 700-1000 mm³. Muaji me reshje më të mëdha është muaji nëntor në të cilin sasia mesatare mujore e reshjeve arijnë 102.8 mm³, ndërsa muaji me më pak reshje është muaji gusht me 35 mm³. Në këtë rajon gjatë stinës së dimrit kryesisht bien reshje të ngurta dëbore. Është karakteristike se dëbora ne viset më të larta malore të Sharrit qëndron deri vonë në stinën e pranverës, deri në muajin maj. Trashësia e borës arin edhe në  2 m.

Element tjetër klimatik në këtë hapësirë gjeografike është edhe era. Era që shfaqet më shpesh është ajo e cila vin prej Sharrit, që fryn prej anës veriore, gjatë gjithë vitit, me shpejtësinë mesatare 26m/s. Era tjetër që paraqitet në këtë komunë është edhe era lokale, që formohet mbrenda fushëgropës së Pollogut, si rezulltat i ngrohjes jo të njejtë të ajrit në fushëgropë dhe malet përreth.

Në Pollog poashtu edhe në këtë komunë gjatë vitit paraqiten ditë me mjegulla, kryesishtë gjatë stinës së dimrit. Numri mesatar vjetor i ditëve me mjegulla është 33 ditë6.

3. 3. Veçoritë hidrografike

Rrjeti hidrografik i Komunës së Tearcës është i pasur me ujra të shumtë, si ato sipërfaqsorë edhe me ujra nëntoksorë, veçoritë hidrografike të komunës janë të lidhura ngushtë me përbërjen gjeologjike dhe strukturën relievore. Meqë territori i komunës nga aspekti topografik hapësinor shtrihet në masivin e Sharrit dhe në ultësirën e Pollogut, lumejt e këtij territori derdhen në lumin Vardar dhe bashkë me të i takojnë pellgut të detit Egje.

Si rrjedhje tjera hidrografike sipërfaqësore janë edhe përenjtë e shumtë. Në teritorin e kësaj komune ndodhen edhe disa liqene akullnajore të Sharrit (i cili gjithsejt ka 27 liqene akullnajore). Gjithashtu ka edhe shumë burime që ndodhen në Pollog dhe në Sharr një nga ato është burim mineral i cili buron në vendin e quajtur “Bigurë” afër fshatit Sllatinë, ky ujë përdoret edhe për shërimin e disa sëmundjeve shëndetsore.  

Lumi më i madh dhe kryesorë i kësaj komune është Lumbardhi(Bistrica) i cili rjedh prej majes Bistrica të Sharrit dhe derdhet në lumin Vardar, lumej tjerë janë: Lumi I Odrit, i Dobroshtit, i Sllatinës dhe lumi i Leshkës.

Në bazë të relievit, rrjedhjes së lumejve dhe qëndrueshmërisë së ujit në Komunën e Tearcës ekzistojnë tre lloje lumejsh: Lumej të përhershëm të cilët kanë ujë regullisht gjatë tërë vitit. Lumej periodik të cilët kanë ujë një peridhë të caktuar gjatë vitit (gjatë një stine). Dhe  lumej me rrjedhje të përkohshme, në këtë territor janë përenjtë të cilët rrjedhin një kohë të shkurtër, vetëm gjatë reshjeve të shiut ose gjatë shkrirjes së borës.  

Rregjimi i ushqimit të këtyre lumejve kryesisht është nga reshjet atmosferike dhe burimeve. Mund të konstatohet se territori i Komunës së Tearcës ka ujë të

mjaftueshëm për nevojat e popullatës, ku furnizohen me ujë të pastër nga Sharri për pije dhe nevoja tjera me rrjet çeshmash, i cili është i instaluar nëpër çdo shtëpi në të gjithë vendbanimet.

Gjithashtu ka ujë të mjaftueshëm për ujtjen e tokave punuese, toka të cilat janë mjaft produktive, konfiguracioni i terrenit me rrjet kanalesh mundëson uitjen e gjithë sipërfaqes së tokave punuese (arave) që ka kjo komunë.    

 

3.4.Bota bimore dhe shtazore

Komuna e Tearcës në hapësirën ku shtrihet ka kushte të volitshme për zhvillimin e botës bimore dhe shtazore. Ky territor është i pasur me shumë lloje të bimëve dhe të shtazëve. Kjo komunë është e pasur me sipërfaqe të pyllëzuara, ku kemi të përfaqësuara shumë lloje të drujve gjethërënëse dhe gjethëgjilpërore (halorë) si: Ahu, dushku, plepi, shkoza, lipa, shelgu etj. Nga drunjtë frutorë rriten dhe kultivohen: Mollat, dardhat, qershitë, vishnjat, thënat,

kajsitë, pjeshkat, kumbullat, hardhia e rrushit, arrat, gështenjat etj. Prej drunjëve gjethëmbajtës (shkuret), rriten: bredhi, pisha, dëllinja etj.

Nga kulturat bujqësore kultivohen: Drithërat (gruri, misri, elbi). Bimët foragjere (kryesisht Jonxha). Perimet (speca, patate, domate, lakra etj). I gjithë territori është i mbuluar me kullosa.

Nga kafshët e egra këtu jetojë: Ariu, ujku, deri i egër, dhelpra, ketri, lepuri dhe lloje të ndryshme të shpezëve. Ndërsa prej kafshëve të buta jetojnë: Gjedhet, delet, dhitë dhe kuajtë.

     

 

 

4.Përhapja hapsinore e vendbanimeve

 

Ky rajon ku shtrihet Komuna e Tearcës është i banuar qysh në kohrat më të hershme, në të kaluarën stili i ndërtimit dhe i organizimit të fshatrave i ka takuar ndërtimit dhe arqitekturës së vjetër, ndërsa në ditët e sotme aplikohet ndërtimi modern dhe i arqitekturës bashkëkohore.

Fshatrat e kësaj ane janë ndër vendbanimet e para psh: Fshati Parcë nga e ka marë edhe emrin e vet PARCA (PAR + CA) që nënkupton “TË PARËT“ ka ekzistuar që në kohën kur fushëgropa e Pollogut ka qenë liqen i mbushur me ujë7. Gjithashtu edhe disa mbeturina (fosile) të një fshati të asaj kohe që ndodhet në Sharr mbi fshatin Përshefcë te vendi i quajtur “PESHTERA“ afër rrjedhës së lumit Bistrica, dëshmojnë se në territorin e kësaj komune ka pasur vendbanime shumë herët. Përhapja e vendbanimeve, është e organizuar në fshatra, Komuna e Tearcës është komunë rrurale. Këto fshatra në mes veti dallohen për nga madhësia, numri i banorëve dhe lartësia mbidetare. Kurse sipas tipit nuk ndryshojnë janë të gjithë fshatra të dendur, ku shtëpitë i kanë të ndërtuara dendur njëra pranë tjetrës.

Karakteristikë që është për këtë komunë edhe për gjithë Pollogun, por jo në gjitha komunat, është ajo se fshatrat e kësj komune janë shumë afër njëri pranë tjetrit dhe se pjesa më e madhe e tyre janë të vendosur rrëzë malit Sharr, përpara tyre e kanë Pollogun, përpos katër fshatrave malorë që janë në lartësi mbidetare më të madhe si: Parca, Jelloshniku, Brezna dhe  Varvara, dhe fshati Nerasht i cili ndodhet në pjesën juglindore të Komunës së Tearcës.

Kjo strategji e vendosjes së shtëpive në rrëzë të Sharrit me shpinë kah mali dhe fytyrë kah Pollogu, ka qenë e të parëve tanë dhe me shumë rëndësi, qëllimi ka qenë që të mos ndërtohet në sipërfaqet e tokave punuese dhe gjithashtu pyjet të jenë afër fshatit. Fshatrat e kësaj komune janë të lidhura njëri me tjetrin me rrugë të asfaltuara, veçanërisht lidhje më të mirë kanë fshatrat që shtrihen rrëzë malit si: Fshati Odër, Dobrosht, Gllogjë, Përshefcë, Tearcë, Sllatinë, Leshkë, Nepreshten. Këto fshatra mes veti i lidh magjistralja Tetovë–Jazhincë, e cila kalon në fund të këtyre fshatrave, gjithashtu të gjitha fshatrat lidhen mes veti edhe me rrugë lokale të asfaltuara, kurse rrugët brenda infrastrukturës së fshatrave janë të asfaltuara mbi 90 %.

Komuna e Tearcës në territorin e saj përfshin 13 fshatra, që do të thotë përfshin 0.8 % të fshatrave të R M_së e cila ka 1 644. Nga këto vendbanime numër më të madh të banoorëve ka fshati Sllatinë 3 893 në vit. 1994, ndërsa selia e komunës ndodhet në fshatin Tearcë.Fshatrat janë të vendosura në lartësi të ndryshme mbidetare, ato bëjnë pjesë në grupin e fshatrave rafshinorë, kodrinorë dhe malorë.

Nga tabela në vijim shohim se fshatrat janë me dallime të vogla për sa i përket lartësisë mbidetare (veçmas atyre malore), dhe sipërfaqes, dallime më të mëdha hasen në numrin e shtëpive. Fshati me lartësi mbidetare më të madhe është Parca me lartsi 1040 m mbi nivelin e detit, kurse më i ulët është fshati Nepreshten me lartësi 520 m mbi nivelin e detit, dallimi është 520 m. Fshati me sipërfaqe më të madhe është Tearca me 31.8 km ², kurse me sipërfaqe më të vogël është fshati Gllogjë  4 km ². Fshati me numër më të madh të shtëpive është Tearca 794 shtëpi (1994), kurse fshati Parcë nuk ka asnjë shtëpi, ai është shpërngulur tërësisht prej vitit 1971.

 

 

 

 Foto 2. Përshefca

 

Tabela 1. Numri i vendbanimeve, i shtëpive, sipërfaqja dhe lartësia mbidetare e Komunës së Tearcës sipas regjistrimit 1994.

 

 

	Fshatrat	Numri i Shtëpive	Sipërfaqja   në  km 2	Lartësia mbidetare në   ( m )
	1.Tearca	794	31.8	540
	2.Përshevca	397	5.4	550
	3.Gllogja	275	4.0	540
	4.Dobrosshti	579	18.2	540
	5.Nerashti	569	9.7	530
	6. Odri	340	11	650
	7. Parca		7.0	1040
	8. Jelloshniku	163	8.4	900
	9. Sllatina	612	6.6	540
	10.Brezna	64	13.7	1000
	11.Leshka	163	9.8	560
	12.Varvara	50	6.5	830
	13.Nepreshteni	291	4.8	520
	Gjithsejt Komuna	4 106	136.9

Burimi:  Nga “Enciklopedia na sellata vo Republika Makedonija”  Skopje 1998 Mitko Panov.

 

 

 

 

 

 

 

 

5. VEÇORITË  DEMOGRAFIKE TË POPULLSISË

5.1.Autoktonia dhe Prejardhja e Popullsisë

 

Popullsia e parë e këtij rajoni kanë qenë Ilirët, të cilët këtu kanë jetuar në kohërat më të hershme. Këtu para erës së re ka jetuar fisi PENEST. Ky fis jetonte në rrjedhjen e sipërme të Vardarit dhe gjatë rrjedhjes së Drinit të Zi. Si qendër kryesore të asaj kohe ishin qytetet Oenea-Tetova e sotme, Uskana-Kërçova e sotme etj8. Për këto të dhëna flasin shumë burimet historike, dmth se popullsia shqipëtare e Komunës së Tearcës janë vendase, popullsi autoktone e këtyre trojeve. Më vonë nga nënshtrimin e perandorisë Romake fiset Ilire u krishteruan. Por me ndarjen e kësaj perandorie në vitin 395 në atë perendimore Romake dhe atë Lindore Bizantine edhe fisi Ilir u nda në dy sekte, në ato katolik nën Perendorinë Romake dhe Ortodokse nën Perandorinë Bizantine. Territori i Komunës së Tearcës–Tetovës mbeti nën ndikimin e perandorisë Bizantine, por Ilirët e vazhduan besimin katolik, kjo ka zgjatur deri vonë te popullsia shqiptare, për këtë na flasin edhe disa argumente të cilat mbështeten në ekzistimin e disa kishave të lashta që ndodhen në këtë komunë,  psh një gjendet në fsh. Përshefcë, Tearcë, dhe një tjetër që daton prej më herët është mbi fshatin Përshefcë në kodrat e Sharrit, ku edhe ka qenë një vendbanim Ilir, ndër të parët e këtij rajoni.

Ardhja dhe kolonizimet nga popullsia sllave ka filluar në shek. VII. Prej kësaj kohe ka filluar edhe terrori i sllavëve ndaj shqiptarëve autokton, ku deri në ditët e sotme kanë bërë mjaft dëme si në pikëpamje ekonomike ashtu edhe atë sociale. Popullata e kësaj komune, shum herë është detyruar që të shpërngulet me dhunë, por falë trimërisë dhe vendosshmërisë së popullit shqiptarë ata kanë aritur që t’i rruajnë, gjuhën, traditën, dhe këto troje të tyre stërgjyshore9.

Në këtë komunë ka raste edhe të familjeve të ardhura nga trojet tjera shqiptare si nga Shqipëria dhe nga Kosova. Arsyet e ardhjeve të këtyre familjeve janë nga më të ndryshmet, disa janë shpërngulur me dhunë nga vendi i tyre nga ndjekjet politike, disa për arsye të kushteve të rënda të jetës në fshatrat malore kanë ardhur këtu për një ekzistencë më të mirë, por të ardhurit janë një numër i vogël.

 

5.2.Lëvizja e numrit të popullsisë

Sa i përket lëvizjes së numrit të popullsisë, duhet të përcaktohemi për një përiudhë të caktuar kohore, edhe pse të dhënat e para për numrin e popullsisë në  R M datojnë që nga viti 1900, për Komunën e Tearcës do të shërbehemi me regjistrimet e pas luftës së Dytë Botërore. Për kohën para luftës së dytë, vështirë mund të sigurohen të dhëna, sepse ka qenë një periudhë e konflikteve të shumta.

Regjistrimi i parë pas formimit të ish RSFJ_së ka qenë në vitin 1948 dhe pas këtij regjistrimi gjithsejt deri në regjistrimin e fundit të vitit 2002, ka pasur 7 regjistrime të popullatës, edhe atë: (në vitin 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1994, 2002), në të gjitha këto regjistrime u përfshinë edhe vendbanimet që sot i takojnë Komunës së Tearcës. Në tabelën e mëposhtme do t’i paraqesim këto

regjistrime për Komunën e Tearcës për çdo vendbanim dhe të shohim lëvizjen e numrit të popullsisë së përgjithshme, sipas të dhënave dhe burimeve shtetërore.

Mirëpo te popullata shqiptare në të gjitha trojet jashtë Shqipërisë çdoherë ka ekzistuar dyshimi për regjistrime reale. Sa i përket popullsisë me përkatsi nacionale shqiptare çdo herë kemi qenë të diskriminuar në këtë drejtim si edhe në të gjitha punët tjera, duke mos na paraqitur në numër real aq sa jemi, për këtë dyshim ekzistojnë edhe shumë dëshmi që flasin për realitet

 

Tabela. Nr. 2. Lëvizja e numrit të popullsisë në Komunën e Tearcës për çdo vendbanim sipas regjistrimeve (1948-2002).

Burimi: Nga Enti Statistikorë Tetovë.

                          

Sipas këtyre regjistrimeve që i kemi paraqitur në tbelën nr. 1. veçuar regjistrimin e vitit 2002 për të cilin e kemi vetëm numrine përgjithshëm të komunës, nuk kemi të dhëna sipas vendbanive, për shkak se ende nuk janë të shpallura rezulltatet tjera nga ane e entit statistikorë shtetërorë, pritet që së shpejti regjistrimi i fundit të përpunohet në detaje të tjera. Duke u bazuar në tabelën e mësipërme, nëse e marim për bazë numrine përgjithshëm të Komunës së Tearcës, shohim se lëvizja e përgjithshme e popullsisë së kësaj komune shënon rritje, që na tregon se prej regjistrimit të parë pas luftës së dytë 1948, ku gjisejt komuna ka pasur 13233 banorë, e deri te regjistrimi i fundit i vitit 2002, ku gjithsejt ka pasur 22454 banorë, popullsia e përgjithshme është rritur për 9221 banorë, për një periudhë 54 vjeçare. Kjo rritje është rezulltat i shtimit natyrorë. Mëse marim opullsinë sipas vendbanimveve të Komunës së Tearcës, sipas kësaj   tabele shohim se në vit. 1948, më shumë banorë ka pasur fshati Tearcë 2351 banorë, kurse më pak banorë ka pasur fshati Parcë 238 banorë. Kurse në regjistrimin e vitit 1994, më shumë banorë ka pasur fshati Sllatinë 3893 banorë, Tearca është radhitur në vendin e dytë pas Sllatinës me 3766 ban.ndërsa fhati Parcë është shpërngulur tërësisht prej vitit 1971. Fshatrat që kanë pasur rritje të popullsisë janë kryesisht fshatrat rafshinor, ndërsa e kundërta ndodh me fshatrat malorë të cilët shënojnë rrënie të popullsise psh. Brezna 1948 ka pasur 547 ban, në 1994 numëron 2 ban, Përca dhe Jelloshniku nuk kanë asnji banorë të regjistruar pas vit 1971. Për lëvizjen nacionale të popullsisë në Komunën e Tearcës, do të shërbehemi me të dhënat shtetërore sipas regjistrimeve (1948, 1971, 1981, 1994, 2002).

Sipas këtyre regjistrime, të dhënat na tregojnë se popullsia shqiptare është me përqindje më të madhe e përfaqësuar, dhe ka shënuar gjithnjë rritje të numrit të popullsisë, kurse nacionalitetet tjera që jetojnë në këtë komunë janë më pak të përfaqësuara, dhe kanë shënuar një ulje të numrit të popullsisë. Edhe kjo që është e paraqitur dyshohet se të dhënat nuk janë reale, pasi të dhënat në terren flasin ndryshe.

Grafiku nr. 1. Lëvizja e numrit të popullsisë në Komunën e Tearcës sipas regjistrimeve(1948-2002).

 

 

 

 

                 

Burimi: Nga Enti Statistikorë Tetovë.  

 

Tabela nr. 3. Lëvizja e numrit të popullsisë sipas përkatësisë kombëtare në Komunën e Tearcës sipas regjistrimeve (1948, 1971, 1981, 1994, 2002).

Burimi: Nga Enti Statistikorë Tetovë .

Sipas tabelës vërejmë se, rritje të madhe ka pasur popullata shqiptare, prej regjisrimit të parë (1948 Shqiptarë  7744 ban.), deri te regjistrimi i fundit (2002 Shqiptarë 18950 ban.), për këtë periudhë 54 vjeçare, popullsia shqiptare ëshrë

rritur për 11206 banorë. Kurse popullsia maqedone (1948 maqedon 5530 ban.), (2002 maqedon 2739 ban.), shënon ulje të numrit të popullsisë për 2737 ban.

 

Grafiku nr. 2. Lëvizja e numrit të popullsisë sipas përkatësisë kombëtare në Komunën e Tearcës sipas regjistrimeve (1971,  1981, 1994, 2002).

Burimi: Nga Enti Statistikorë Tetovë

 

 

 

Krahas lëvizjes së numrit të popullsisë ka ndryshuar edhe demdësia e popullsisë nëpër çdo vendbanim të kësaj komune, shih tabelën nr. 4.

Tabela nr. 4. Dendësia e popullsisë së vendbanimeve në Komunën e Tearcës (1 ban/km2) sipas regjistrimeve (1948-2002).

Burimi: Nga Enti Statistikorë Tetovë.

 

Grafiku nr.3. Dendësia e popullsisë në Komunën e Tearcës sipas regjistrimeve(1948-2002).

Burimi: Nga Enti Statistikorë Tetovë.

Dendësi më të madhe të popullsisë në vitin 1948 ka pasur fshati Sllatinë me 247 ban/km2, kurse dendësi më të vogël ka pasur fshati Parcë me 34 ban/ km² . Dendësa gjithmonë shënon rritje në mes fshatrave rafshinorë, kurse shënon rrënie në mes fshatrave malore, kështu që dendësia më e madhe  590 ban/km²  arin në vitin 1994 përsëri në fshatin Sllatinë.

 

 

Harta 2. Shpërndarjes së popullsisë në Komunën e Tearcës.

 

Popullsia e Komunës së Tearcës nuk është e shpërndarë një lloj në gjithë territorin e komunës, siç shihet edhe në hartën e paraqitur, popullsia pothuajse tërësisht është e përqendruar rrëzë malit Sharr përgjatë magjistrales  Tetovë-Jazhincë. Dendësia e komunës në vitin 2002 është 164 ban/km² .

 

5. 3. Lëvizja natyrore e popullsisë

Lëvizja natyrore e popullsisë si në gjithë vendet, ashtu edhe në Komunën e Tearcës është rezultat i shtimit natyrorë. Ai paraqet ndryshimet në mes natalitetit (lindjes) dhe mortalitetit (vdekjes). Rritja natyrore e popullsisë varet prej shumë faktorëve si: Mbrojtjes shëndetsore, kushteve higjienike ku jeton popullsia, standardi jetësorë etj.

Si në shumë vende të botës, po ashtu edhe në Komunën e Tearcës lëvizja natyrore e popullsisë ka patur oscilime të mëdha. Këto lëvizje vijnë për disa arsye si psh. prej luftrave që zhvillohen në ato vende shumë njerëz vriten. Në të kaluarën lëvizje natyrore të popullsisë kanë shkaktuar edhe sëmundjet e ndryshme njgjitëse, të cilat kanë marë jetërat e shumë njerëzve, kështu raste ka pasur edhe në këtë komunë. Për lëvizjen natyrore të popullsisë në Komunën e Tearcës na mungojnë të dhënat e sakta.

 

5. 4. Nataliteti (lindshmëria)

Nataliteti është komponenta pozitive e lëvizjes natyrore, e cila në kushte tjera ndikon në rritjen e numrit të popullsisë së një territori.

E kaluara e Komunës së Tearcës, si edhe në gjithë vendet tjera, në veçanti territoret ku jetojnë popullsi shqiptare kanë pasur tregues  të lartë të natalitetit (lindshmërisë). Ky tregues i lartë në Komunën e Tearcës, ka ndodhur për disa arsye si psh. Te shqiptarët kanë ekzistuar aspiratat për të pasur djem, kjo dukuri në anën tjetër arsyetohet se organizimi i tillë i jetës në familjet shqiptare ka qenë i lidhur ngushtë për gjininë mashkullore, sepse kjo ka luajtur rol në ekonominë më të mirë familjare në atë kohë. Për shkak se shumica u mereshin me veprimtari primare (bujqësi dhe blektori), që kërkon krah pune e për t’u kryer këto është dashur që të rritnin numrin e enëtarëve të familjes. Popullata nuk ka qenë në shkallë të duhur të arsimimit, kurse gjinia femërore nuk ka qenë fare e përfshirë në procesin edukativo-arsimorë, kjo ka ndikuar në vetëdijen e ulët të popullatës, martesat janë bërë në moshë të re etj.

 

 

Tabela nr. 5. Nataliteti (lindshmëria) i popullsisë në Komunën e Tearcës vit. (2000,2001,2003).

Burimi: Nga Enti statistikor Tetovë. 

Edhe në tabelën nr. 5. shihet shkallë e lartë e natalitetit, mirëpo në të kaluarën veçanarisht pas luftës së dytë botërore nataliteti ka qenë dukshëm më i madh, vitet e fundiit nataliteti shënon rrënie graduale në Komunën e Tearcës.

Në uljen e natalitetit në këtë komunë dhe në përgjithësi kanë ndikuar, ngritja e nivelit edukativo-arsimorë, përfshirja e femrave në shkollim, vetëdija e popullsisë është ngritur në shkallë të lartë kulturore, martesat janë kryer në moshë më të vonshme, kanë ndikuar edhe punësimi i shumë njerëzve në shtetet e Europës, dhe përfshirja në punë tjera ekonomike sekundare dhe terciare.

 

 

 

5. 5. Mortaliteti  (vdekshmëria)

Mortaliteti është komponenta negative e lëvizjes natyrore dhe të përgjithshme të popullsisë që ndikon në numrin e përgjithshëm të banorëve.

Niveli i mortaliteti në çdo vend është pasqyrë e ndikimit kompleks të shumë faktorëve si ato biologjik, ekonomik, socail, psikologjik; kështu që niveli i mortalitetit në përgjithësi e posaçërisht mortaliteti i foshnjeve është indikator i rëndësishm i standardit ekzistues i jetesës në çdo vend. Mortaliteti (vdekshmëria) në Komunën e Tearcës në të kaluarën ka qenë shum i lartë, si rezulltat i kushteve më të rënda për jetesë, standardit të ulët dhe të mbrojtjes së dobët shëndetësore, paraqitja e shumë epidemive të ndryshme, të cilat kanë marrë jetërat e shumë njerëzve. Fshatrat e kësaj komune gjenden larg qytetit që në të kaluarën ka paraqitur një problem serioz për popullsinë, për shkak të pamundësisë për ndihmë të parë të personave që ishin të sëmurë, e kjo shpesh herë ka kushtuar edhe jetëra njerëzish. Në veçanti në vdekjen e fëmijëve kanë ndikuar shumë kushtet e rrënda, ku lindjet në atë kohë realizoheshin në kushte të thjeshta në shtëpi. Në mungesë të të dhënave të më hershme për mortalitetin e Komunës së Tearcës do të paraqesim për këto tre vitet e fundit ku krahasuar me atë të kaluarën mortaliteti shënon një rrënie graduale.

 

Tabela nr. 6. Mortalieti (vdekshmëria) i popullsisë në Komunën e Tearcës viti (2000, 2001, 2003).  

Burimi : Nga Enti statistikor Tetovë.

 

Me përmirësimin e kushteve të jetesës, rritjen e standardit jetësorë, zhvillimin e shkencës së medicinës, është zvogëluar edhe shkalla e mortalitetit në Komunën e Tearcës. Kjo ka ndikuar edhe në jetëgjatësinë e popullsisë së kësaj komune, duke u rritur edhe jeta mesatare në vend, e cila është 76 vite. Mortaliteti i fëmijëve kohën e fundit është zvogëluar dukshëm, sepse tani asnjë lindje nuk kryhet nëpër shtëpia si në të kaluarën. Të gjitha këto realizohen në qendrën spitalore të qytetit, për këtë ka ndikuar edhe rritja e lartë e vetëdijes kulturore, nuk mungojnë edhe kushtet tjera që nevojiten për këtë. Në kohën bashkëkohore kemi rrugë të mira dhe automjete ku në çdo kohë në mënyrë sa më të shpejtë mund të afrohet ndihma mjekësore, e cila më herët ishte vështirësi.  

 

 

5. 6. Shtimi natyror

Komponentët kryesorë të shtimit natyror të popullsisë janë nataliteti (lindja) dhe mortaliteti (vdekja). Rezultat i tyre është shtimi natyror (N-M=SHN), (teprica e numrit të të lindurve të gjallë mbi numrin e të vdekurve).

Në Komunën e Tearcës e banuar me shumicë popullsi shqiptare 84.39% (2002), dhe duke u bazuar në natalitetin e lartë te popullsia shqiptare (si rezultat i faktorëve të lartëpërmendur), vërehet se shtimi natyrorë (SHN) në këtë komunë është i lartë. Në të kaluarën mesatarisht një çift ka lindur 4-6 fëmije, ka pasur raste që kanë lindur edhe mbi 10 fëmijë. Me përparimin e medicinës rastet e vdekjes janë zvogëluar në veçanti te foshnjat e posalindur, dhe kjo ka rezultuar në shtimin natyrorë në Komunën e Tearcës.

Për të ilustruar shtimin natyrorë të popullsisë do të paraqesim lindshmërinë, vdekshmërinë dhe shtimin natyrorë.

 

 

 

Tabela nr. 7. Nataliteti, mortaliteti dhe shtimi natyror në Komunën e Tearcë

 

 

 Burimi: Nga Enti statistikorë Tetovë.

Për këto tre vitet e fundit (pasi nataliteti, mortaliteti dhe shtim natyrorë regjistrohen për çdo vit) në Komunën e Tearcës kemi shtim natyrorë të popullsisë për 500 banorë, mirëpo siç vërehet në tabelën e mësipërme  kemi një rrënie të shtimit natyrorë, duke u zvogëluar prej vitit 2000 , 2001, 2002.. 

 

 

 

 

 

 

6. NUMRI  DHE STRUKTURA  E POPULLSISË

 

6. 1. Numri dhe struktura familjare

Me rritjen e numrit të popullsisë në Komunës e Tearcës rritet edhe numri i famijeve që ka shënuar rritje të vazhdueshme gjatë gjitha periudhave.

Në familjet shqiptare numri i anëtarëve ka qenë dhe është i madh, sepse traditat dhe ekonomia e dobët familjare nuk kanë mundësuar ndarjen e anëtarëve të familjes deri vonë. Pastaj kanë ndikuar edhe veprimtaria fshatare që kërkon më shumë antarë të familjes. Në të kaluarën familjet numëronin 10-20 anëtarë, kjo dukuri ka shënuar rënie (5.3 anëtarë në familje 1994), mirëpo te familjet shqiptare është edhe sot i lartë. 

Do të paraqesim numrin e familjeve, anëtarëve të fmiljes dhe të shtëpiave (banesave) të Komunës së Tearcës për periudhën pas luftës së Dytë Botërore, pasi që për kohërat më të hershme nuk kemi të dhëna të sakta sa i përket numrit të familjeve dhe anëtarëve për një familje.

Tabela nr. 8. Numri i familjeve dhe shtëpiave të Komunës së Tearcës sipas regjistrimeve.

Burimi: Nga Enti Statistikorë Tetovë.

 

Sipas këtyre të dhënave shihet se numri i familjeve dhe shtëpive  në Komunën e Tearcës ka pasur rritje pas mbarimit të luftës së Dytë Botërore. Krahasuar me numrin e familjeve me numrin e shtëpiave, ky i fundit është gjithnjë më i vogë që tregon se në nji shtëpi jetojnë më shumë familje. Në këto vendbanime ka raste ku jetojnë 2-3 familje në nji shtëpi, kjo vjen nga të ardhurat e ulëta që kanë këto familje si rezultat i papunësisë, ballafaqohen me ekonomi të dobët familjare dhe nuk kanë mundësi për të krijuar kushte të jetojnë në shtëpi të veçanta. Sipas të dhënave shtetërore të regjistrimit 1994, del se numri i shtëpive në këtë komunë është më i lartë se numri i familjeve, që do të thotë se  jetojnë mesatarisht  5 banorë në një shtëpi, mirëpo kjo nuk përputhet me realitetin sepse ky numër është më i lartë.

 

 

6. 2. Struktura e popullsisë sipas gjinisë

Struktura e popullsisë sipas gjinisë tregon raportin numërorë midis popullsisë mashkullore dhe femërore. Në strukturën e popullsisë sipas gjinive, në të kaluarën ka pasur ndryshime mes strukturës gjinore në Komunën e Tearcës. Në mungesë të të dhënave të sakta për strukturën e gjinive në të kaluarën, do të bazohemi në disa faktorë të cilët kanë luajtur rol në ndryshimin e strukturës gjinore në këtë komunë, psh. Komuna e Tearcës është e banuar 83.43% me shqiptarë, te popullata shqiptare ka qenë në të kaluarën por edhe në ditët e sotme ekzistojnë aspiratat për të pasur djalë ose më shumë djem, dmth që gjinia mashkullore është më shumë e priviligjuar dhe gjithmonë çdo çift shqiptarë dëshiron që të lind djalë, dhe ka disa raste kur lindin më shumë vajza duke dashur që të lindë djalë. Duke u bazuar në këto fakte kuptojme se te popullata shqiptare në përgjithsi edhe në Komunën e Tearcës gjithnji ka dominuar gjinia mashkullore. Mirëpo nëse meren parasyshë konfliktet që kanë ndodhur në këto troje, atëherë mund të konstatohet se ka pasur ndryshime në strukturën sipas gjinisë, që do të thotë në disa periudha ka dominuar gjinia femërore, sepse shumë meshkuj kanë humbur jetën nëpër luftëra. Faktorë tjetër që kanë ndikuar në ndryshimin e gjinësë në këtë komunë janë edhe emigrimet që kanë ndodhur dhe vazhdojnë edhe në ditët e sotme, dihet se më shumë emigrojnë gjinia mashkullore në shtetet e Europës etj, për shkaqe të ndryshme ekonomike dhe sociale, ndërsa kemi edhe emigrime të gjinisë femërore me anë të martesave që kanë emigruar jashta kësaj komune.

 

Tabela. Nr. 9. Struktura e gjinisë në Komunën e Tearcës sipas regjistrimit 1994.

 

Në regjistrimin e vitit 1971 prej numrit të përgjithshëm 17732 banorë gjinia mashkullore mer pjesë me 51.84% ose 9194 meshkuj, kurse ajo femrore përfshin 48.16% ose 8538 femra që tregon për 656 meshkuj më shumë se femra. Ndërsa në regjistrimine vitit 1994 kemi këtë raport të strukturës gjinore, nga popullsia e përgjithshme 20797 ban, gjinia mashkullore mer pjesë me 49.68% ose 10333 meshkuj, ndërsa gjinia femërore me 50.32% 10464 femra, vërejmë të ketë epërsi gjinia femërore, por jo me dallim të madh vetëm për 131 femra më shumë se meshkuj. 

 

 

6. 3. Struktura e popullsisë sipas moshës

Struktura e popullsisë sipas moshës është element i rëndësishën demografik prej të cilit mund të dihet se si është raporti në mes atyre që janë të punësuar dhe atyre që janë të përkujdesur. Popullsinë në përgjithësi e përbëjnë tre grupmosha  kryesore : Grupmosha e re 0-19 vjet, e mesme 20-59 vjet dhe e moshuar mbi 60 vjet.

Fig. 3. Piramida e grupmoshave të popullsisë në Komunën e Tearcës viti1994.

Burimi: Nga Enti statistikorë  Tetovë.

 

Te popullata shqiptare në përgjithsi përqindjen më të madhe e përbën grupmosha e re 0-19 vite, kjo është si rezultat se shtimi natyrorë i popullsisë është i madh. Në Komunën e Tearcës grupëmosha e re përbën 39.84%, të numrit të përgjithshëm të banorëve ose 8286 banorë prej tyre 4339 meshkuj dhe 3947 femra.

Grupmosha e mesme 20-59 vite përbën 48.45%, ose 10077 banorë prej tyre 4820 meshkuj dhe 5257 femra. Grupmosha e moshuar përbën 11.46% të popullsisë ose 2384 banorë prej tyre 1174 meshkuj dhe 1210 femra.(50 banorë janë të panjohur për moshën e tyre, regjistrimi i vitit 1994).

Kjo pasqyrë e grupmoshave tregon se Komuna e Tearcës ka popullsi të re, dhe shtimi natyrorë në Komunë është i lartë, përqindje më të madhe përbën grupmosha e mesme 20-59 vite, kurse grupmosha mbi 60 vite e moshuar përbën përqindje më të vogël të numrit të përgjithshëm të banorëve në Komunën e Tearcës, në vazhdim do të paraqesim strukturën e popullsisë sipas moshës dhe gjinisë për çdo katër vite. 

 

 

 

 

 

6. 4. Struktura kombëtare

Komuna e Tearcës është etnikisht e përzier ku jetojnë: Shqiptarë, maqedon, turq, rom, serb etj. Kjo përzierje e tillë e kombeve të ndryshme në këtë komunë ka ndodhur gjatë periudhave të ndryshme kohore kur kanë ndodhur edhe luftrat e shumta. Shqiptarët janë popull autokton i kësaj komune ndërsa etnitetet tjera janë të ardhur në kohra të ndryshme psh: Sllavët në këto troje kanë ardhur gjatë shek. VI-VII, kurse turqit kanë ardhur gjatë periudhës së sundimit të

Perandorisë Osmane në Ballkan etj.  Shqiptarët përbëjnë 84.39% të popullsisë së kësaj komune (viti 2002), kurse në të kaluarën sipas regjistrimeve shtetërore ka pasur ndryshime në këtë drejtim popullsia shqiptare gjithmonë ka shënuar rritje të numrit, kurse etnitetet tjera kanë shënuar rrënie të numrit të banorëve. Më poshtë po japim të dhënat e numrit të popullsisë sipas përkatsisë kombëtare për çdo vendbanim  të Komunën së Tearcës sipas regjistrimeve (1971, 1981, 1994).

Tabela. 10.1. Regjistrimi i vitit 1971.

 

Burimi: Nga Enti statistikorë Tetovë.

 

Tabela. Nr. 10.2. Regjistrimi i vitit 1981.

Burimi: Nga Enti statistikorë Tetovë.

 

 

 

 

Tabela Nr. 10.3. Regjistrimi i vitit 1994.

Burimi: Nga Enti statistikorë Tetovë.

 

Sipas këtyre të dhënave shihet se të gjithë fshatrat e kësaj komune janë të përziera etnikisht, veçmas fshatrave  Nerasht në regjistrimin e vitit 1994 që është etnikisht i pastër me shqiptarë, dhe fshatrave Breznë dhe Varvarë (fshatra malorë) që kanë vetëm maqedon (Brezna 2, Varvara 7 banorë), kurse në fshatrat tjerë shqiptarët përbëjnë numrin më të madh, etnitetet tjera janë në numër të vogël.

               

Tabela. Nr. 11. Përbërja kombëtare e Komunës së Tearcës në (%) sipas regjistrimeve (1948, 1971, 1981, 1994).

Burimi: Nga Enti statistikorë Tetovë.